محله جلفای اصفهان
جلفاي اصفهان يكي از مناطق مديريت شهر اصفهان است كه بناي آن از زمان شاه عباس بوده و در جنوب شهر واقع شده است. از نخستين روزهاي تكوين اين شهرك ارمني نشين،پنج محله به نام هاي ميدان بزرگ، ميدان كوچك، هاكوپ جان يا يعقوب جان و يا محله حصيرباف ها، چهارسوق قارا كل تشكيل دهنده اين شهرك نوبنياد عصر شاه عباس بوده است و ساكنين آنها را جلفاييان آذربايجان تشكيل مي‌دادند. جلفا همزمان با انتخاب اصفهان به پایتختی، ساخته شد. در دوران سلطنت شاه عباس دوم بر وسعت آن اضافه شد و او دستور داد كه ارامنه‌ي داخل شهر كه در شمس‌آباد و عباس‌آباد هم سكونت داشتند به جلفا منتقل شوند. محله زرتشتيان كه در نزديك جلفا و بدان پيوسته بود، به ارامنه تحويل داده شد و چون شغل اغلب مهاجرين جديد حجاري بود و به همين دليل اين محله به نام سنگ تراشان ناميده شد كه هنوز هم به همين نام است.
محلات جديدالاحداث در جنوب و جنوب غربي جلفاي قديم شكل گرفت و آنجا را جلفاي نو گفتند و بعدها اين اسم به همه‌ي جلفا اطلاق گرديد. گزارش سياحان خارجي حاكي است كه جلفا از نظر اجتماعي و اقتصادي به دو منطقه‌ي متفاوت قابل تفكيك بوده (جلفاي قديم و جديد). جلفاي جديد را سه محله‌ي سنگ تراشان، ايرواني‌ها و تبريزيها تشكيل مي داد كه ساكنين آن در مقايسه با جلفاي قديم كم بضاعت تر بودند و كليساها و خانه ها اغلب ساده هستند. جلفاي قديم داراي يك خيابان شرقي- غربي (خيابان نظر) بود و آن خيابان نيز دو دروازه در شرق و غرب داشت كه شب ها بسته مي‌شد. دروازه غربي را سرقرازيان و شرقي را يمانيان مي‌گفتند.
بعد از سقوط صفويان يعني با روي كارآمدن افاغنه، افشاريه، زنديه و به ويژه قاجاريه پيوسته از وسعت و جمعيت آن به شدت كاسته شد، به طوري كه اغلب ساكن و كليساهاي آن رو به ويراني نهاد و نيمي از آنها كاملا از بين رفت. در يك قرن گذشته با روي كارآمدن سلسله پهلوي شهرنشيني در كشور دستخوش تغيير و تحول بزرگي گرديد و شهر با خيابان كشي هاي جديد كه منطبق با چهارچرخه هاي موتوري بود، ساختار فضايي جديدي را پيدا كرد. با همه افول و تنزلي كه بعد از صفويه به جلفا حاكم شد هنوز نيز خانه هاي قديمي و كليساهاي با شكوه و ساختمان هاي آن يادآور عظمت اين محله زيبا و مهم تاريخي مي باشد.
