ورزش چوگان
چوگان از ورزش های کهن ایرانی است که در گذشته در میان پادشاهان و اهالی دربار رواج داشته است. این بازی در ابتدا عنوانی نظامی و جنگی داشت و سوارکاران ایرانی در آن استعداد اسب های جنگی خود را به نمایش می گذاشتند. نام چوگان از نام چوبی که در آن استفاده میشود برگرفته شده است. این بازی در دوران هخامنشیان انجام می شده است و با کشورگشایی های داریوش اول به هند، ورزش چوگان به سرزمین های دیگر نیز راه یافت. مهمترین دوره در توسعه و معرفی چوگان به دیگر ملل را می توان در دوران پس از حمله مغولان و آشنایی آن ها با فرهنگ و هنر ایران دانست. اوج شکوفایی ورزش چوگان را می توان به دوران صفویان نسبت داد. طبق اسناد تاریخی در دوران صفویه و در زمانی که قزوین پایتخت این سلسله بوده است نیز بازی چوگان رونق بسیاری داشته است؛ همچنین، میدان نقش جهان اصفهان برای چوگان بازی بنا نهاده شده بود.
طول و عرض زمین چوگان به ترتیب 274 و 145 متر بوده و دروازه آن عرضی معادل 7 متر دارد. هدف این بازی فرستادن توپ در دروازه حریف میباشد. هنگامی که توپ از پشت دروازه خارج میشود، پرتاب توپ به تیم مورد حمله قرار گرفته تعلق میگیرد. در این صورت به تیم مقابل یک پرتاب آزاد تعلق میگیرد. پس از هر گل، دو تیم زمین خود را تعویض میکنند و داور توپ را در مرکز زمین قرار میدهد. در صورتی که دو تیم برابر شوند، وقت اضافی به آنها تعلق میگیرد و اولین تیمی که گل بزند برنده اعلام میشود. هنگامی که بازیکنی به سمت جهتی که توپ در آن پرتاب شدهاست میتازد، تقدم با اوست در صورتی که که توپ در سمت راست او باشد. در این صورت هیچ بازکنی اجازه ندارد راه او را سد کند، مگر آن که در فاصله معقولی قرار گیرد که هیچ جای خطر نباشد. یک بازی چوگان به 6 دوره زمانی (چوکه) که هر کدام 7 دقیقه میباشد تقسیم میشود.
در ورزش چوگان معمولا از اسبهای کوتاه قد استفاده میشود، بدین منظور پونیها از جایگاه ویژهای برخوردارند. در یک بازی معمولا از یک اسب حداکثر در دو چوکه استفاده میشود، البته باید بین آنها یک چوکه استراحت به اسب داده شود. چوب چوگان دارای طولی معادل 129 سانتیمتر میباشد که انتهای آن به صورت استوانهای است. برای ساخت آن از چوب بامبو یا چوبهای سبک و مقاومی همچون چوب درخت خرمالو استفاده میشود.