کلوت های شهداد

معنای کلوت

کلوت ها جزو نادرترین پدیده‌ های زمین شناختی محسوب می‌شوند و نام آن ها در لیست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است.

به صورت کلی، موقعیت خاص جغرافیایی، اشکال خاص زمین شناختی و ثبت شدن در میراث جهانی یونسکو را می‌توان به عنوان برجسته ‌ترین دلایل اهمیت کلوت های شهداد در نظر گرفت.

واژه کلوت از دو بخش “کل”  و “لوت” تشکیل شده است، “کل” به معنای شهر و آبادی بوده و “لوت” همان کویر لوت است.

نحوه شکل گیری کلوت

کلوت ها که در اصطلاح علمی به آن ها یاردانگ گفته می شود، سازه هایی هستند که توسط طبیعت ساخته شده اند. به زبان ساده، باد و آب مهمترین عوامل در شکل گیری کلوت ها هستند.

سنگ بستر کلوت ها در برابر بادهای شنی و ماسه ای دچار فرسایش شده و عناصر سست آن تحت فشار و تلاطم باد در گذر زمان فرو ریخته و کلوت ها به آهستگی شکل گرفته اند.

از این منظر کلوت ها که از مهمترین جاذبه های ژئوتوریسم به حساب می آیند، در حقیقت آثاری باستانی محسوب می شوند.

کلوت های شهداد در گستره ای یازده هزار کیلومترمربعی شکل گرفته اند و برخی این منطقه را شهر افسانه ای کلوت ها می نامند. این عارضه طبیعی حدود 20 هزار سال قبل در اثر فرسایش آبی و بادى، ایجاد شده است.

کلوت‌ های شهداد از لحاظ شکل ناهمواری و شرایط پیدایش، پدیده ای بی نظیر در دنیا به شمار می روند و هنوز اصول و خواص پیدایش آنها در هاله ای از ابهام قرار دارد.

این کلوت ها که از شمال به جنوب کشیده شده اند، حدود 145 کیلومتر طول دارند و عرض آن ها از غرب به شرق به 70 کیلومتر می رسد.

گرم ترین نقطه کره زمین

زمین شناسان این منطقه را یکی از قطب های گرمایی زمین می دانند. به طور کلی یکی از دلایل اهمیت ویژه این منطقه دمای فوق العاده بالای آن است.

حضور در گرمترین نقطه زمین با دمای ۷۳ درجه سانتیگراد و همچنین عجایبی که تاکنون کمتر کسی نظیر آن را دیده است، گردشگران و ماجراجویان را به این منطقه می کشاند.

تغییر شکل کلوت های شهداد

با هر بارش باران بر کویر لوت، صورتی تازه برای کلوت ساخته می شود. در معماری زیبای کلوت ‌ها عامل به نام رود شور، رودی که در اعماق خشک‌ترین مناطق ایران جاری است دست دارد.

البته احتمالا این رود به خودی خود شور نبوده و به دلیل عبور از کویر شور می‌شود. همین رود است که بر مرطوب کردن دیواره کلوت ها اثر کافی گذاشته و فرسایش آن‌ها را تسهیل کرده است.

شورترین رودخانه جهان

رود شور، تنها رود دائمی است که در اعماق کویر لوت جریان دارد و در طول سال پر آب است. رود شور از کوه‌‌ های شمال غرب بیرجند سرچشمه می‌گیرد.

این رود که از شور‌ترین آب ‌‌های جهان است و بیشترین املاح معدنی را در خود نهفته دارد، پس از طی مسافت تقریبی 200 کیلومتر به‌سمت جنوب‌شرق، در نزدیکی شهداد و در منطقه‌ای به نام چاله‌ معدن نمک، که محلی ‌‌ها آن را گود نمک می‌نامند، پایان می یابد.