تاریخچه کاخ موزه نیاوران

کاخ نیاوران در شمال تهران، و در منطقه شمیرانات قرار گرفته است. باغ نیاوران، باغ ییلاقی فتحعلی شاه قاجار محسوب می شده است. این باغ به جای نی‎زاری در کنار روستای “گرده به” در منطقه نیاوران مروزی ساخته ‌شد. وجه تسمیه این نام گذاری، باغ “نی‌آوران” بوده است که بعدها به نام “نیاوران” معروف شد.

محمدشاه قاجار، کاخ کوچکی در این باغ احداث کرد. پس از محمدشاه و در دوره ناصرالدین‌شاه، به فرمان او کاخ “صاحبقرانیه” بنا شد. در آن زمان هر  30 سال یک قرن نامیده می‌شد. به سبب اینکه کاخ صاحبقرانیه در سی‌و یکمین سال سلطنت ناصرالدین شاه تاسیس شد، شاه قاجار خود را “صاحب قرن” نامید و کاخ او نیز به صاحبقرانیه شهرت یافت. آخرین بنای ساخته شده در این باغ، کوشک احمدشاهی است. در دوران پهلوی ها به جز کاخ صاحبقرانیه و کوشک احمد شاهی، دیگر بناهای آن مجموعه ی قجری تخریب و کاخ نیاوران در ضلع شمالی صاحبقرانیه، به سبکی نو و اروپایی ساخته شد.

پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی این مجموعه به موزه تبدیل شد. کاخ نیاوران با 9000 متر مربع زیربنا در سال 1337 ه.ش آغاز و پس از مدتی وقفه در سال 1347 به بهره برداری رسید.

بخش های مختلف کاخ موزه نیاوران

در اولین طبقه موزه نیاوران، فرش های نفیسی به نمایش گذاشته است.  زیباترین اثر این بخش از کاخ فرش مصور چهره پادشاهان و مشاهیر ایران از دوره هخامنشی تا قاجاریه است که توسط هنرمندان کرمانی بافته شده است. در انتهای همین بخش سینمای اختصاصی کاخ و پشت آن کتابخانه دربار قرار دارد. تالار پذیرایی نیز فضایی با گچبری ها و تابلوهای نقاشی بسیار زیبا و دیدنی از هنرمندان مشهور است که با پنجره بزرگی به باغ منتهی می شود. در قسمت شمالی کاخ تالار آبی به عنوان نمایشگاه موقتی برای نمایش آثار هنرمندان معاصر است.

موزه جهان نما

این موزه در ضلع غربی کاخ صاحبقرانیه قرار دارد. جهان نما، موزه ای ست با آثاری از فرهنگ و تمدن های باستانی … آثار هنری کشورهای آمریکای لاتین که از جنس چوب، عاج، استخوان و برنز می باشند. نقاشی های پرویز کلانتری، سهراب سپهری، بهمن محصص، ژازه طباطبایی، فرامرز پیل آرام، مش اسماعیل، پرویز تناولی، حسین زنده رودی، غلامحسین نامی و همچنین پل گوگن، پل کله، ویکتو وازارلی، اگوست رنوار، دیه گو، البرتو جاکومتی در این بخش از کاخ موزه نیاوران به چشم می خورند.

کاخ موزه صاحبقرانیه

گچبری ها و کتیبه نگاری های چهار طرف کرسی خانه، تابلوی بزم یوسف و زلیخا، قلمدان های لاکی، دو تابلوی سوخت و معرق روی چرم از جمله شاهکارهای این بخش محسوب می شوند. در این موزه اثری جاویدان از کمال الملک نیز به نمایش گذاشته است.