معرفی باغ دولت آباد

باغ دولت آباد شهر یزد، یکی از قدیمی ترین نمونه ها در نوع خود و هم ردیف باغ فین کاشان و باغ شازده ماهان می باشد. طرح باغ دولت آباد را می توان یکی از بدیع ترین و اصیل ترین طرح های باغ ایرانی دانست. این باغ در اواخر دوره حکومت افشاریه توسط محمد تقی خان بافقی معروف به (خان بزرگ) که وی سرسلسله خاندان خوانین یزد بود احداث گردید.

این باغ در دوران قاجاریه به دروازه چهار منا رمتصل بود اما با این وجود خارج شهر قرار می‌گرفت. اما با گذشت زمان، بافت شهری اطراف آن را پر کرد ، بطوریکه در دوران پهلوی ساخت ‌وساز حومه شهری پیرامون آن را فراگرفت و به‌تدریج باغ در مرکز شهر یزد واقع شد.

قنات باغ دولت آباد

در ابتدا قناتی به طول 65 کیلومتر احداث شده و آب از مهریز به محل کنونی باغ دولت آباد منتقل گردیده است. باغ مذکور دارای مساحتی بالغ بر 70 هزار متر مربع، مشتمل بر ساختمان ها، حوض و آبنماهای متعدد بوده که گرداگرد آن درختان سرسبز روییده اند. قنات باغ دولت آباد، قدمتی بیش از 200 سال داشته و از چنج رشته تشکیل شده است. این قنات از ارتفاعات مهریز سرچشمه می‌گرفته و پس از مشروب کردن بخشی از زمین ‌های مهریز و به کار انداختن چند آسیاب آبی و پس از طی مسافتی بیش از 50 کیلومتر به یزد می‌رسیده و باغ دولت‌آباد را سیراب می نموده است. امروزه آب این آب از طریق چاه تامین می شود.

بخش های مختلف باغ

باغ دولت آباد به دو قسمت کلی اندرونی و بیرونی یا جلوخان تقسیم می شود:

بخش اندرونی شامل: ساختمان های هشتی(بادگیر تابستانه)، بهشت آئین (زمستانه)، حرمخانه(حرمسرا)، مطبخ، اتاقهای خدمه، اصطبل های تابستانه و زمستانه، درشکه خانه و یک  برج دیده بانی و آب انبار خصوصی می باشد.

بخش بیرونی یا جلوخان شامل قسمت هایی چون ساختمان های تالارآئینه، تهرانی، ساختمان سردر اصلی، دو بازارچه، دو برج دیدبانی، آب انبار عمومی ودیوانخانه است.

بادگیر باغ دولت آباد

یکی از اجزای منحصر بفرد باغ دولت آباد، بادگیر رفیع هشت وجهی آن است. این بادگیر با ارتفاع 33 متر، در مقابل آبنمای اصلی باغ قرار گرفته است. بادگیر باغ دولت آباد، بعنوان بلندترین بادگیر خشتی جهان گمارده می شود.