معرفی باغ دلگشا

باغ دلگشا، یکی از باغ های زیبا و چشم نواز شهر تاریخی شیراز است که در مجاورت آرامگاه سعدی قرار گرفته است. قدمت باغ دلگشا به عهد ساسانیان باز می گردد. در دوران صفویه، باغ دلگشا رونق فراوانی گرفت و در آن تعدادی بنا از عهد قاجار نیز به چشم می خورد. گفته می شود که تیمور لنگ، با دیدن زیبایی وصف ناپذیر باغ دلگشا، دستور ساخت باغی مشابه آن در سمرقند داده بود. حدود نیم قرن پیش این باغ در تملک خورشید کلاه لقاءالدوله دختر قوام ‎الملوک بود که با همسر خود ناظم‎ الملک در آنجا می‎زیست تا اینکه چندین سال قبل از ورثه قوام خریداری شد و در حال حاضر در تملک دولت است.

باغ دلگشا در زمینی به مساحت 7.5 هکتار احداث شده است. بخش عمده پوشش گیاهی این باغ را مرکبات و دیگر درختانی چون گردو و نخل تشکیل می دهند. درجبهه جنوبی ساختمان، در جلو ایوان دو ستونه، حوضی بزرگ وجود دارد که لبه‎ ها و پاشویه آن از قطعات سنگ سرخ فام است. در وسط حوض یک گلدان سنگی بزرگ نصب شده است که پیش تر در آن درخت سرو بسیار زیبایی قرار داشت که متاسفانه امروزه خشک شده است.

عمارت باغ دلگشا

معماری عمارت درون باغ که به ساختمان کلاه فرنگی شهرت دارد، برگرفته از کاخ‌ های ساسانی در شهر تاریخی بیشاپور است. این عمارت در سه طبقه، با یک تالار و چهار شاه ‌نشین، ساخته شده است. عمارت باغ دلگشا ایوانی با دو ستون دارد و ساخت آن به دوران زندیه باز می‌گردد. آینه‌کاری ‌ها و نقاشی ‌های زیبای رنگ ‌روغن عمارت، بر ارزش هنری آن می افزاید. سقف ‌های عمارت باغ دلگشا با چوب و گچ‌ بری‌های طرح گل ‌و بته تزئین شده است. وجود این تزئینات ظریف، شکوهی دوچندان به عمارت بخشیده‌ است. شعرهای شوریده‌ شیرازی، آذین ‌بخش گچ‌کاری های پیرامون ایوان است. سقف ساختمان یک گنبد ساده است و در محل دریچه هوا قرار دارد. نخستین عمارت کلاه فرنگی در ایران نیز در این باغ به ثبت رسیده که دارای ارزش تاریخی و گردشگری است.

وضعیت کنونی باغ دلگشا

در سمت شمال باغ، باغچه کوچکی قرار دارد که به علت احداث خیابان‌های پیرامون باغ، از ضلع شمالی جدا شده است. این باغچه به نام باغ طاووس خوانده می‎شود و فاقد عمارت است. باغ طاووس درختان کهنسال سرو، کاج و نخل دارد که بین آنها را درختان نارنج پوشانده است. عمارت باغ دلگشا در حال حاضر به موزه‌ای از اشیاء تاریخی و رادیوهای قدیمی اختصاص یافته است.

در این موزه آثاری از در دوره‌های مختلف تاریخی قبل از دوره هخامنشیان تا قاجاریه در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته شده است. از دیگر اشیای تاریخی موزه باغ دلگشا می توان به قرآن مربوط به دوره سلجوقیان اشاره کرد. نگارش بر روی پوست آهو از ویژگی‌ های منحصر به فرد این قرآن تاریخی می باشد. علاوه بر آن در موزه اشیاء قیمتی انواع مسکوکات، تمبر، کبریت و نقشه ‌های ایران در دوره‌ های مختلف تاریخی قبل از دوره هخامنشیان تا قاجاریه به نمایش گذاشته شده است.